Γόρδιος, Αναστάσιος

(Βρανιανά Αγράφων 1654 – 1729).Συγγραφέας και διδάσκαλος του Γένους. Ήταν ο πιο δημοφιλής μαθητής του Ευγένιου Γιαννούλη, με τη βοήθεια του οποίου ο Γ. συμπλήρωσε τις σπουδές του στην Αθήνα και αργότερα στην Πάντοβα της Ιταλίας, όπου σπούδασε φιλοσοφία και ιατρική. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα δίδαξε στο Αιτωλικό (1692-1710) και στη σχολή των Βρανιανών (1710-29), στο λεγόμενο Ελληνομουσείον των Αγράφων, που είχε ιδρύσει ο Γιαννούλης. Στη ζωή και στα γραπτά του Γ. ξανασυναντάμε το γνώριμο ήθος και ύφος του δασκάλου του: φανατική αφοσίωση στο έργο του φωτισμού των συμπατριωτών του, μια διάθεση αναχωρητισμού, αναμειγμένη όμως με ένα πάθος για τα βιβλία και τη σπουδή και μια ενσυνείδητη προσπάθεια καλλιέργειας της δημοτικής γλώσσας. Εκτός από τις εκατοντάδες επιστολές του σε επίσημα πρόσωπα αλλά και σε άσημους συμπατριώτες του (στους οποίους συχνά έδινε και ιατρικές συμβουλές), ο Γ. έγραψε διάφορα βοηθήματα γραμματικής, επιγράμματα, μία βιογραφία του δασκάλου του –πολύ πλούσια σε πληροφορίες για πρόσωπα και γεγονότα της εποχής του– και μία μετάφραση των Βίων φιλοσόφων του Διογένη Λαέρτιου. Αξιοσημείωτη επίσης είναι μια απόπειρα ερμηνείας της Αποκάλυψης με έντονα στοιχεία πολεμικής κατά της Καθολικής Εκκλησίας και του μουσουλμανισμού. Το έργο –ένα από τα πιο αξιόλογα κείμενα της χρησμολογικής γραμματείας– γράφτηκε πιθανώς με πρόθεση να ενισχύσει τους ταλαιπωρημένους από τους Τούρκους χριστιανούς και να υποδαυλίσει την ελπίδα σε μια μελλοντική απελευθέρωση. Η ελπίδα αυτή αποτελεί ασφαλώς απήχηση του ενδιαφέροντος που έδειχνε τα χρόνια εκείνα ο Μέγας Πέτρος της Ρωσίας για τους υπόδουλους ορθόδοξους λαούς της Ανατολής. Ο Αναστάσιος Γόρδιος, διδάσκαλος του Γένους, σε σχέδιο άγνωστου καλλιτέχνη (Εθνική Βιβλιοθήκη, Αθήνα).